Biegi:
Bieg na 100m.
Dawniej dystanas ten wynosił 100
yardów i rozgrywany był na trawie.Na początko sprinterzy
startowali z pozycji stojącej. W roku 1887 wprowadzono pozycje
kucającą, a w 1929 bloki startowe. Wraz z rozwijająca sie
techniką zmieniały sie też przepisy sprinterskie. W 1977 IAAF
uznała, że będą uznawane jedynie wyniki, przy których dokonano
pomiaru elektronicznego. Wprowadzono także fotofinisz, który
pierwszy raz został użyty juz na olimpiadzie w roku 1932.
Pozwala on na bardzo dokładny pomiar z bardzo małym marginesem
błędu. Stosowane dziś fotokomórki poawalają zmieżyć uzyskany
przez zawodnika czas z dokładnością do 1/1000s.
Pierwszy rekord świata na tym
dystansie (100yardów) ustanowił w 1963 Boba Hayes. Wynosił on
9.1s.
Obecni rekordziści świata na tym
dystansie to, wśród mężczyzn Tim Montgomery (9.78s) a wśród
kobiet Florence Griffith Joyner (10.49s)
Bieg na 200m.
Dyscyplina ta wywodzi sie z
dystansu milowego(1/8) mili. Do 1966 roku w USA rozgrywano ją po
linji prostej. W europie i na Olimpiadach bieg po okręgu
stosowano już wcześniej. Tam też poraz pierwszy zaczęto biegać
ten dystans. Powszechne rozgrywanie tej dyscypliny na stadionie
datuje się na rok 1958. Bieg po półokręgu wymaga od zawodnika
równoważenia siły odśrodkowej. Jest także wolniejszy o 3 do 4
setne sekundy.
Rekordziści świta na tym dystansie
to wśród mężczyzn Michael Johnson (19.32s), a wśód kobiet
Florence Griffith Joyner (21.34s)
Bieg na 400m.
Bieg na 400m wywodzi się z biegu
na ćwierć mili. Jest jednym z najtrudniejszych dyscyplin
biegowych w lekkiej atletyce. Zawodnik musi przebiec cały
dystans sprintem co jest pozornie niemożliwe. Wymaga od biegacza
doskonałego przygotowania zarówna wytrzymałościowego jak i
sprinterskiego. Cały dystans zawodnicy pokonuja po wyznaczonych
torach. Z powodu specyficznego treningu czterystumetrowcy
doskonale sprawdzają sie także na krótrzych dystansach
sprinterskich. Doskonałym przykładem jest prekursor w tej
dyscyplinie Michael Johnson (rekord świata- 43.18s), który
doskonale biegał też na 100 i 200m. Rekordzistką świata w tej
dyscyplinie wśód kobiet jest Marita Koch (47.60s)
Bieg na 800m.
Dystans ten pierwszy raz biegano w
Bretanii w 1830 roku (było 880 to yerdów). Początkowo zawodnicy
przyjmowali taktyke biegania pierwszego okrążnie z maksymalną
szybkością. Trend ten przełamał w 1932 roku Tom Hampson, który
jako pierwszy przebiegł 800m poniżej 1m 50s(pierwsze okrążenie-
54.8s, drugie- 55s.) Także w 1939 roku duże sukcesy zaczęła
odnosić technika treningu polegająca na wyrabianiu wytrzymałości
przez szybkie bieganie na krótkich odcinkach. W 1959 roku IAAF
wprowadziło przepis nakazujący pokonywanie pierwszych 100m
dystansu po wyznaczonych torach. Spowodowane to było nadmiernym
przepychaniem się zawodników na początku dystansu. Rekordzistą
świata w tej dyscyplinie wśród mężczyzn jest Wilso Kipketer
(1.41.11s), a wśród kobiet Jarmila Kratochvílová (1:53.28s )
Bieg na 1500m
Konkurencja wywodzi się z biegu
milowego. Powstała w europie gdzie bieżnie miały długość 500m.
Jest to bieg średniodystansowy, wymagający od zawodników
szybkości, wytrzymałości, jak i taktyki. W skład konkurencji
olimpijskich wszedł w roku 1896. Największe sukcesy odnosili na
nim wtedy biegacze startujący zwykle na 5000m. Obecnie
największe sukcesy na 1500m odnoszą afrykanie. Wśród mężczyzn
rekordzistą świata jest Hicham El Guerrouj (3:26.00s ), a wśród
kobiet Yunxia Qu (3:50.46 ).
Bieg na 5000m i
10000m.
Dystansy te wywodzą się z biegów
na 3 i 6 mil. Są to biegi typowo wytrzymałościowe. Z biegiem lat
rozwijało się wiele metod treningowych. Najpopularniejszym, z
sprawą Emila Zátopka, stał się trening polegający na codziennym
pokonywaniu dużych odległości, w różnym tempie, zarówno na
bieżni jak i poza nią.
Dziś największe sukcesy na tych
dystansach odnoszą afrykanie. a badania wykazały, że
najwytrzymalsi są zawodnicy urodzeni na dużych wysokościach.
Kobiety po raz pierwszy pokonywały dystans 5000m w Brytanii w
1953 roku, a 10000m w Finlandii w 1967 roku. Oba dystansy
zadebiutowały na olimpiadzie w roku 1984. Obecnie rekordzista
świata na 5000m i 10000m wśód mężczyzn jest Kenenisa Bekele
(12:37.35 i 26.20,31), a wśród kobiet na 5000m Elvan Abeylegesse
(14:24.68 ), a na 10000m Junxia Wang (29:31.78 ).
Bieg na 3000m z
przeszkodami.
Konkurencja ta zrodziła się w
Oxfordzie około roku 1850. Dystans wynosił wtedy 2 mile i miał
imitować wyścig konny. W programie olimpiady pojawił się w roku
1900 z dystansami 2500m i 4000m. W 1954 roku IAAF ustalił, że
tory w biegu maja długość 400m, płotki maja wysokość 0.914m, na
torze znajduje sie terz basen z wodą. Dystans pomiędzy
przeszkodami wynosi 78m. Konkurencja ta najbardziej popularna
jest w krajach afrykańskich, dlatego tamtejsi zawodnicy odnoszą
w niej najwieksze sukcesy.
Rekordzistą świata na tym
dystańsie wśród mężczyzn jest Brahim Boulami (7:53.17s ), a
wśród kobiet Alesia Turowa (9:16.51s ).
Bieg na 110m
przez płotki.
Konkurencja ta pierwszy raz
pojawiła sie w Anglii około roku 1830. Dystans wynosił 120
yardów (109.72m) z dziesięcioma przeszkodami na wysokości 1.06m.
W 1888 roku wydłużono dystans do 110m i w takiej postaci
konkurencja zadebiutowała na olimpiadzie. Technika pokonywania
płotków polegała wtedy na podkurczaniu nóg pod ciało.
Przewrócenie w czasie biegu więcej niż trzech płotków groziło
dyskwalifikacją, a rekordy nie były uznawane kiedy zawodnik
przewrócił choć jeden płotek. W latach trzydziestych wprowadzono
płotki, które eliminowały ryzyko zranienia podczas zetknięcia z
zawodnikiem, a w latach szeździesiątych syntetyczną bierznie.
Poczatkowo kobiety biegały na dystansie 80m z płotkami o
wysokości 76cm. Ostatecznie dystans ten wydłużono do 100m a
wysokość płotków ustalono na 84cm. W takiej postaci konkurencja
zadebiutowała na olimpiadzie w roku 1972.
Rekordzista świata wśród mężczyzn
na 110m przez płotki jest Colin Jackson (12.91), a wśód kobiet
na 100m przez płotki Jordanka Donkowa (12.21).
Bieg na 400m
przez płotki.
Konkurencja ta powstała około 1860
roku w Anglii. Dystana wynosił wtedy 440 yardów z dwunastoma
masywnymi płotkami. W 1990 roku dystans ten zmodyfikowano do 400
metrów, a odległości między płotkami do 35 centymetrów. Do dziś
takie samo pozostało rozstawienie skrajnych płotków- pierwszy
45m od lini startu, drugi- 40m przed metą. Zasady techniczne sa
identyczne jak w biegu na 110m przez płotki. Kobiety dystans ten
pierwszy raz biegały w 1971 roku a płotki miały wysokość 76m.
Rekordistą świata na tym dystansie
wśród mężczyzn jest Kevin Young (46.78), a wśród kobiet Julia
Pieczonkina (52.34).
Sztafety
Biegi sztafetowe powstały w USA
około 1880r. Były inspirowane biegami strażaków z Nowego Yorku,
którzy przekazywali sobie co 300 m pałeczkę o długości jednej
stopy. Sztafety zadebiutowały na igrzyskach olimpijskich w roku
1908. Zwyciężyli wtedy Amerykanie, a członek sztafety - John
Taylor stał się pierwszym czarnoskórym zawodnikiem wygrywającym
złoty medal olimpijski. Europejczycy ustalili zasadę
dwudziestometrowej strefy, w której powinna nastąpić zmiana
pałeczki. Reguła ta została zmodyfikowana w 1963 roku,
pozwalając zawodnikowi czekającemu na pałeczkę, stać 10 metrów
przed odcinkiem wymiany pałeczki.
Rekord świata na dystansie 4 x
100m wśród mężczyzn należy do sztafety USA (Michael Mars, Leroy
Burrel, Dennis Mitchell, Carl Lewis) - 37.40, a wśród kobiet do
sztafety Niemieckiej (Silke Möller, Sabine Günther, Ingrid
Auerswald, Marlies Göhr) - 41.37. Na dystansie 4 x 400m
rekordzistami wśród mężczyzn także są Amerykanie (Jerome Young,
Antonio Pettigrew, Tyree Washington, Michael Johnson ) -
2:54.20, a w śród kobiet sztafeta Rosyjska (Tatyana Ledovskaya,
Olga Nazarova, Mariya Pinigina, Olga Bryzgina)- 3:15.17 .
|